- الا ای آهوی وحشی کجایی
- مرا با توست چندین آشنایی
فروشگاههای زنجیره‌ای هایپرمی مفتخر به انتشار کتاب “حمایت از آهوی ایرانی” است. این اثر گران‌قدر، حاصل همکاری مشترک با سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) بوده و با اهداف متعالی ذیل به زیور طبع آراسته گردیده است:
ارتقاء سطح آگاهی عمومی پیرامون گونه‌ی منحصر به فرد و در معرض خطر انقراض آهوی ایرانی وهمچنین ترویج و نهادینه‌سازی فرهنگ حفاظت از محیط زیست. این اقدام در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی فروشگاههای زنجیره ای هایپرمی ، گامی کوچک در جهت پاسداشت طبیعت زیبای ایران محسوب می‌شود.
گزیده‌هایی از کتاب:
ایران به لحاظ داشتن وسعت زیاد، چین خوردگیها، بیابانها و شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص دارای زیستگاههای مختلف با گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری است و جهت حفظ این نوع تنوع زیستی منحصر بفرد که میراث طبیعی و ملی ماست نیاز به مشارکت همگانی میان سازمان حفاظت محیط زیست و سایر ارگانها ضروری میباشد تا گونه‌های موجود به روزگار گونه‌های منقرض شده‌ای چون ببر و شیر دچار نگردند، همچنانکه شاهد کاهش جمعیت بسیاری از حیات وحش کشور میباشیم. روزگاری نه چندان دور جمعیتهای قابل توجهی از آهو در دشتهای این سرزمین زیست مینمودند اما همچون بسیاری از گونه‌های دیگر حیات وحش، جمعیت آهو رو به کاهش نهاد که آغاز این کاهش محسوس در جمعیتهای آهوان به اوایل دهه 1330 بر میگردد. در این زمان وسایل نقلیه تندروی صحرایی، سلاح‌ها و ادوات شکار رو به فزونی نهاد. اگرچه قلع و قمع و کاهش شدید جمعیت آهوان ایران معلول شکار بی رویه این گونه ارزشمند بود لیکن آنچه که فرصت احیاء جمعیتهای کوچک باقیمانده را از ما ربود و نگرانی‌های موجود را دو چندان کرد نابودی زیستگاههای مستعد گونه به طرق مختلف است.
آهوی ایرانی از راسته زوج سمان و زیر راسته نشخوار کنندگان، تیره گاوسانان و زیر تیره آهو سانان،جنس آهوان و از گونه آهوی گواتر دار و زیر گونه آهوی ایرانی میباشد.
آهوی ایرانی جثه متوسطی دارد ودر فصل تابستان موها کوتاه و شنی رنگ و در زمستان موها بلندتر و متمایل به قهوهای است. زیر بدن و کفلها سفیدند، موهای دم نسبتا بلند و سیاه رنگ است. رنگ آهوهای مسن، به‌خصوص نرها روشنتر و گاهی کرم رنگ است. در زیر گلوی آهوها، به‌ویژه نرها برآمدگی گواتر مانندی مشاهده می‌شود.شاخ آهو دائمی است و تنها یک بار روییده می‌شود. ماده‌ها معمولا فاقد شاخ هستند يا شاخ‌هاي كوچكي دارند.نرها شاخ‌های نسبتا بلندی دارند که در محل اتصال به سر به هم نزدیک می‌شوند. سپس به‌طرف بالا از هم فاصله گرفته و انحنا پیدا میکنند، (شاخ‌ها در قاعده خیلی به هم نزدیک هستند و به تدریج دور می‌شوند و غالبا به خارج و عقب، خمیدگی پیدا میکنند.) نوک شاخ ها در انتها کمی به طرف داخل متمایل شده و شبیه”S” است. این شاخ‌ها بسیار زیبا و از روبه‌رو شبیه به چنگ است. هر شاخ 20 تا 27 حلقه دارد.بلندترین شاخ آهو مربوط به منطقه اشتهارد کرج است که 45 سانتیمتر طول دارد همچنین طول شاخ آهوی گواتر دارنیز، گاهي به 45 سانتي‌متر مي‌رسد. طول سر و تنه 90تا 130سانتیمتر، دم 16 تا 2 1سانتیمتر، ارتفاع 70سانتیمتر، وزن 20 تا 45 کیلوگرم.موقع فرار سر را کمی پایین انداخته و جهش‌های عمودی کوچک دارد. پیشانی نرهای این زیر گونه دارای موهای سفید رنگ است. آهوی ایرانی نسبت به جبیر در مناطقی با خشکی کمتر زندگی میکنند.
انتخاب زیستگاه در سم داران متاثر از رفتار تولید مثلی و همچنین شرایط بوم شناختي محل زندگی آنهاست. آهو با توجه به اینکه در مناطق دشتی زندگی می‌کند بیشتر در معرض آسيب‌هاي ناشي از تخریب زیستگاه‌ها و تعارضات انسان ساخت قرار میگیرد و شکار گونه آهو نیز به لحاظ نوع زیستگاه این گونه راحت تر از گونه‌های دیگر مانند بزکوهی و گوسفند وحشی میباشد. تا قبل از دهه 1330 تعداد زیادی آهو در اغلب دشتهای کشور زندگی می‌کردند اما به علت شكار بي رويه و تخريب وتغيير كاربری زیستگاه‌ها و تبدیل برخی از آنها به باغات و اراضي کشاورزي نسل گونه آهو در اکثر مناطق رو به کاهش گذاشته شده‌است با توجه به روند کاهش جمعیت آهو حفظ زیستگاههای مطلوب و گذرگاه‌های بین این مناطق ضروری میباشد. تحقق این مهم نیازمند آگاهي از نيازهاي بوم شناختي بهبود شرایط حفاظتی و افزایش حفاظت از زیستگاههای آهو است.
در زبان فارسی، دو واژه آهو وجود دارد که نخستین معنی آن همان آهوی حیات وحش است که در زبان ایرانی میانی “آسو” خوانده میشده است و به معنی دونده سریع است و دومین واژه به معنی عیب واژهای مرکب در زبان فارسی میانه است: “آ” پیشوند منفی ساز و “هو” به معنی نیکی و خوبی است. این واژه در آثار خاقانی، عطار و گرگانی به کار رفته است.
همچنین آهو (صوت)آوازی است که تعجب را بدان بیان کنند.
آهو در متون گذشته (مثنوی، دیوان شمس، شاهنامه و بوستان سعدی، دیوان عراقی)
مولوی با واژه آهو به معنای عیب و زشتی، ایهام تناسب ایجاد کرده است و آنرا همراه با واژه “شیر” به کار برده است تا واژه آهوی جانور نیز در ذهن تداعی شود(مباشری و کریمی، 1394):
ره رو مگو این چون بود زیرا زچون بیرون بود
کی شیر را همدم شوی تا در تو آهویی بود